Wywiad biznesowy polega na wspieraniu decyzji przedsiębiorstw przez pozyskiwanie, analizowanie i przetwarzanie informacji wywiadowczych, które następnie są wykorzystywane w działaniach lub tworzone są z nich rekomendacje dla zarządu przedsiębiorstw. Wywiad biznesowy może mieć wymiar taktyczny lub strategiczny, o tym drugim jest dzisiejszy artykuł.
Biznesowy wywiad strategiczny zajmuje się wyłącznie celami o charakterze długofalowym, z jego efektów korzystają przede wszystkim najwyższe szczeble kierownicze firmy, czyli osoby podejmujące strategiczne decyzje w przedsiębiorstwie. Innymi słowy, strategiczny wywiad biznesowy zajmuje się sprawami znacznie bardziej wykraczającymi poza potrzeby operacyjne i taktyczne, zajmuje się szerszym ujęciem czasowym i decyzyjnym doglądanych kwestii. Strategiczny wywiad biznesowy z definicji służy wsparciem podejmowania najlepszych decyzji i jest systematycznym procesem pozyskiwania informacji potrzebnych do zarządzania na poziomie strategicznym. Ten rodzaj wywiadu zapewnia uzyskiwanie i utrzymywanie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa, jako podmiotu, w długim ujęciu czasowym, biorąc pod uwagę zarówno przeszłość, przyszłość jak i teraźniejszość branży i rynku.
Jedną z kluczowych kwestii którymi zajmuje się biznesowy wywiad strategiczny to analiza szeroko pojętego otoczenia makroekonomicznego przedsiębiorstwa rozumianego jako nie tylko firmy konkurencyjne, ale także dostawcy i klienci. W zakresie zadań analizy otoczenia znajduje się także badanie wpływu zjawisk i zdarzeń zachodzących wokół firmy, analiza ta głównie obejmuje ich wpływ na przedsiębiorstwo.
Wywiad strategiczny w biznesie jest w stanie przewidzieć wiele wydarzeń, w tym często także rozwój otoczenia konkurencyjnego. W sytuacjach wyjątkowo trudnych do przewidzenia stosuje się metody scenariuszowe, które antycypują kierunki rozwoju konkurentów, przyszłych konkurentów, przyszłych klientów oraz rozwój technologiczny. Na tym poziomie identyfikuje się także wskaźniki wskazujące i mierzące zachodzące zmiany.
Identyfikacja zagrożeń i możliwości to kolejny aspekt którym zajmuje się biznesowy wywiad strategiczny. Wiąże się to z dokładną analizą rynku i konkurencji, co pozwala m.in. metodą porównawczą ewaluować pozycję przedsiębiorstwa na tle innych podmiotów, ocenić niedociągnięcia względem szeroko rozumianych konkurentów bezpośrednich i pośrednich, a także zidentyfikować możliwości, które mogą być wykorzystane przez przedsiębiorstwo.
Weryfikacja założeń z poziomu strategicznego jest jedną z podstaw działalności strategicznego wywiadu biznesowego. Jedną z najgorszych sytuacji dla istnienia i rozwoju przedsiębiorstwa są błędnie sformułowane założenia strategiczne, które oprócz pochłonięcia ogromnych ilości środków finansowych mogą także skutkować niepowodzeniem przedsięwzięć, a nawet zakończyć działalność firmy. Informacje, analizy i oceny dostarczone przez wywiadowców są podstawą do weryfikacji założeń i wprowadzenia zmian, jeśli takie są potrzebne. Obszary weryfikacji założeń strategicznych to obszary z rodzaju ekonomicznych, rynkowych, konsumenckich, politycznych, a także technologicznych.
Należy cały czas pamiętać, że konkurencja przedsiębiorstwa również monitoruje rynek i konkurencję, często również przy pomocy wyspecjalizowanych usług biznesowego wywiadu strategicznego. Dlatego strategia powinna charakteryzować się pewnym stopniem elastyczności, a wywiadownia stale powinna monitorować posunięcia konkurentów i ich reakcje, gdy tylko wychwycą założenia strategiczne naszego przedsiębiorstwa. Do pewnego stopnia możliwe jest zabezpieczenie kontrwywiadowcze odwlekające ten moment, lecz ogólna strategia przedsiębiorstwa w pewnym momencie może stać się jasna dla innych podmiotów z tego samego rynku, wówczas należy monitorować posunięcia tych podmiotów i w razie potrzeby odpowiednio na nie reagować.