OSINT – biały wywiad

OSINT to akronim Open Source Intelligence, w Polsce określany jako biały wywiad lub wywiad jawnoźródłowy. W dzisiejszym artykule kompleksowo odpowiem nie tylko na pytanie czym jest OSINT, ale także na wiele innych, najczęściej pojawiających się niewiadomych odnośnie białego wywiadu. Będzie też sporo ciekawostek, zaczynajmy!

Co to jest OSINT – biały wywiad i jego definicja

Open Source Intelligence, czyli OSINT to jedna z form pozyskiwania informacji, dotyczy źródeł jawnych. Mimo ich ogólnodostępności, bardzo często są to informacje, które wcale nie są łatwo dostępne, a niektóre z nich są dostępne w sposób odpłatny. Sprawne korzystanie z możliwości jakie daje OSINT, czyli biały wywiad, wymaga nieprzeciętnych umiejętności analitycznych. Umiejętności dedukcji, łączenia faktów i skrawków informacji w całość. Analiza to najważniejsza część działań w obszarze białego wywiadu OSINT. Osoba niewyszkolona w tym zakresie, mimo posiadania informacji, może nie potrafić zrobić z niej użytku lub może wyciągnąć niepoprawne wnioski. OSINTużywa również narzędzi i metod informatyki kryminalistycznej. Celem działań jest zazwyczaj rozwiązywanie problemów decyzyjnych lub ustalanie faktów.

Źródła białego wywiadu, skąd czerpie informacje analityk OSINT?

Źródłami informacji białego wywiadu mogą być publikacje prasowe i naukowe, radio, Internet, telewizja, badania rynku, informacje ze zdjęć i satelitów, różnego typu raporty i bazy danych. Oprócz powyższych, także opublikowane ekspertyzy, biblioteki, dane statystyczne, konferencje, newslettery, słowniki, opracowania, filmy dokumentalne, blogi, grupy dyskusyjne w Internecie i poza nim. Przydatne są także komunikatory internetowe, serwisy z nagraniami wideo, strony internetowe, bazy patentów, mapy, katalogi, książki telefoniczne, offline’owe i internetowe kampanie reklamowe. Kolejne źródła OSINT to życiorysy, oferty pracy, publiczne rejestry, metadane plików. To nie wszystkie źródła OSINT, w rzeczywistości jest ich więcej, a specjalnie miejsce w nich zajmują social media np. twitter, youtube, facebook, instagram, linkedin i inne. Część białego wywiadu zajmująca się mediami społecznościowymi nazywana jest SOCMINT.

OSINT – zalety i wady białego wywiadu

OSINT ma zarówno wady jak i zalety. Ogólna użyteczność białego wywiadu nie ulega wątpliwości, ale warto zdawać sobie sprawę również ze pewnego rodzaju słabości OSINT. To pomaga w byciu lepszym analitykiem. Podstawą działań jest pozyskiwanie i weryfikacja informacji pod względem ich relewantności, rzetelności i aktualności. Warto także w ramach prewencji przemyśleć jaki mógł być cel publikacji danej informacji.

Zalety OSINT

• łatwość działań u osób doświadczonych
• niski nakład finansowy
• dostępność informacji
• narzędzia automatyzujące pracę
• OSINT często stanowi punkt wyjścia dla innych rodzajów wywiadu

Wady i zagrożenia OSINT

• powszechna dezinformacja, propaganda i informacje PR’owe
• duża ilość informacji w obiegu
• zagrożenie pozyskania informacji nieaktualnych

Biały wywiad – przykłady działań OSINT

Przytoczę kilka prostych przykładów działań białego wywiadu, złożoność śledztw OSINT bywa ogromna. Często wymaga poza wiedzą, również ogromnej ilości czasu. Na początku warto wspomnieć o OSINT w kontekście wojny w Ukrainie. Dużej ilości informacji z frontu dostarczają agencje OSINT wyspecjalizowane właśnie w sprawach związanych z wojskiem. Dotyczy to również analityków cywilnych. W Polsce za przykład może posłużyć Jarosław Wolski, OSINT w Jego wykonaniu dotyczy przede wszystkim wojska i obronności. Dla samych wojsk, OSINT również stanowi cenne źródło informacji. Materiały zamieszczane przez wrogie wojska np. w mediach społecznościowych, mogą pozwolić m.in. na lokalizację wrogich jednostek. Przydatne bywa również stwierdzenie ich obecności w określonym rejonie i przypisanie tym jednostkom działań w danym miejscu o danym czasie.

Przykładem OSINT może być także użycie map Google. Na umieszczonych tam zdjęciach można dostrzec różnego rodzaju szczegóły np. niepozorną naklejkę na samochodzie zaparkowanym tuż obok interesującej nas lokalizacji. To może dostarczać kolejnych danych umożliwiających powiązanie różnych faktów lub pozwalać na spojrzenie na interesujący nas temat z nowej perspektywy. Znane są przypadki, że mapy Google na zdjęciach zawierały wizerunki osób poszukiwane przez policję, co pozwalało na ich zatrzymanie. Oczywiście po podjęciu, na tej podstawie, kolejnych działań wywiadowczych.

Podając przykłady OSINT, nie sposób nie wspomnieć o metadanych czyli informacjach zawartych w plikach różnego typu np. PDF i innych publikowanych w Internecie. Dzięki nim, często można stwierdzić kto i kiedy stworzył dany dokument. To samo dotyczy zdjęć z których często można pozyskać dane mówiące m.in. o lokalizacji w której fotografie zostały wykonane, a także jakiego narzędzia użyto do tego celu. Istnieją narzędzia pozwalające na upscaling zdjęć, czyli polepszanie ich jakości czy wyszukiwanie obrazem, co również wykorzystywane jest przez biały wywiad.

Kolejny przykład to wykorzystanie OSINT do działalności przestępczej. Skanowanie strony internetowej o charakterze blogowym lub mediów społecznościowych może pozwolić na ustalenie nieobecności właścicieli nieruchomości. Może to skutkować wykorzystaniem sytuacji i dokonaniem przestępstwa w postaci np. okradzenia mieszkania.

Skoro jesteśmy przy przestępstwach i mediach społecznościowych to warto wspomnieć, że biały wywiad może pozwolić na kradzież tożsamości. Niejednokrotnie ofiarami przestępstw padały osoby, pożyczające poprzez kod blik pieniądze osobom podszywającym się pod ich znajomych. Przestępcy tworzyli profil ze zdjęciem osoby, która była znajomym ofiary i pisali z pilną prośbą o pożyczkę. Z reguły ludzie nie weryfikują profilu, gdy widzą, że pisze do nich znajomy – zwłaszcza, gdy użyte jest to samo zdjęcie profilowe. W ten sposób łatwo można paść ofiarą oszustwa. Nieroztropne udostępnianie informacji w Internecie może też skutkować powiązaniem babci z wnuczkiem. Może to prowadzić do wykorzystania informacji do wprowadzenia starszej osoby w błąd co do tożsamości, a następnie wyłudzenie pieniędzy.

Biały wywiad – jak zacząć naukę OSINT

Nauka OSINT polega na poznaniu narzędzi białego wywiadu i rozwijania umiejętności analitycznych. Polecam zacząć od poznania komend i możliwości jakie dają najpopularniejsze wyszukiwarki. Umiejętne posługiwanie się nimi, pozwala już na początku na wyższą skuteczność i trafność research’u. Mimo, że wydaje się to banalne to opanowanie Google i innych wyszukiwarek wraz z ich operatorami daje naprawdę duże możliwości. Oczywiście to na dobry początek, są różnego typu zasoby do których nie dotrzemy bezpośrednio przez wyszukiwarkę, a dopiero poprzez znajomość źródeł z których można skorzystać. Niektóre zasoby znajdują się poza treściami indeksowanymi przez wyszukiwarki, dlatego znajomość tych źródeł jest bardzo ważna. Poza odszukaniem tych źródeł, polecam skorzystać ze szkoleń. Bardzo istotne jest rozwijanie w sobie umiejętności analitycznych. Możesz to zrobić za pomocą literatury np. poprzez książkę „Analiza informacji teoria i praktyka” z serii zarządzanie bezpieczeństwem, autorem publikacji są Krzysztof Liedel, Paulina Piasecka oraz Tomasz R. Aleksandrowicz.

Szkolenie z białego wywiadu i kurs OSINT

Umiejętności osintowych nie nauczymy się w szkole. Aby stać się dobrym praktykiem, potrzebne jest szkolenie OSINT. Kurs białego wywiadu w Polsce to zazwyczaj od jednego do dwóch intensywnych dni. Niektóre ośrodki szkoleniowe organizują dodatkowo warsztatowe szkolenia OSINT. Niezależnie od tego czy będziesz brał udział w tych ostatnich, biały wywiad wymaga dużej ilości praktyki i rozwijania najważniejszego narzędzia w białym wywiadzie. Mam na myśli nasz mózg. Umiejętności analityczne są niezastąpione w branżach w których używa się wywiadu jawnoźródłowego. Open Source Intelligence polega, w dużym stopniu, na analizie zebranych informacji. Wiedza na temat słabości własnego umysłu, świadomość ludzkiej podatności na błędy poznawcze i branie pod uwagę, tych naturalnych ludzkich cech to tylko niektóre z umiejętności, które posiada dobry analityk OSINT. Szkolenia z białego wywiadu, jeśli są wysokiej jakości, zawierają w swoich materiałach nawiązanie do tej tematyki.

Agencje OSINT – czym się zajmują i do czego przydaje się biały wywiad

Najczęściej OSINT używany jest jako narzędzie pracy w różnych branżach, a same agencje osint występują rzadko, zwłaszcza w Polsce, gdzie kryją się one pod zupełnie innymi nazwami działalności. Z umiejętności osintowych korzystają osoby zatrudnione jako prywatny detektyw, detektyw gospodarczy, headhunterzy, policjanci, rekruterzy, służby specjalne, infobrokerzy, badacze rynku, dziennikarze, komornicy. Z białego wywiadu korzysta także wojsko i osoby zajmujące się bezpieczeństwem w firmach. Ponadto OSINT jest jednym z głównych narzędzi pracy z którego korzysta wywiadownia gospodarcza. Tak naprawdę trudno znaleźć branżę w której umiejętności dobrego researchera się nie przydadzą. Biały wywiad jest używany także przez branże nierozerwalnie związane z Internetem, dlatego używa go każda dobra agencja marketingu internetowego. Dzięki temu podwykonawcy mogą dowozić lepsze wyniki dla swoich klientów. Niezależnie kim jesteś i co robisz, OSINT pomoże Ci sprawniej poruszać się w Internecie. Lepiej wyszukiwać informacje w Polsce i zagranicą, a także łatwiej weryfikować zalewające sieć i media fake newsy.

Inne „odcienie” białego wywiadu

Oprócz białego wywiadu, możemy rozróżnić dwa kolejne jego „odcienie”. Rodzaje wywiadu możemy podzielić na poziomie ogólnym na:

• biały wywiad – jawnoźródłowy;
• szary wywiad – wymagający dodatkowych środków lub dostępu;
• czarny wywiad – z grubsza, po prostu, szpiegostwo.

O przydatności białego wywiadu świadczy fakt, iż używający czarnego i szarego wywiadu, bardzo często korzystają również z białego, czyli opisywanego przeze mnie OSINT’u. O jego przydatności świadczy również fakt zorganizowania przez amerykańskie CIA specjalnej komórki. Mam na myśli Open Source Centre, skupionej właśnie na wywiadzie jawnoźródłowym. Ponadto informacje uzyskane dzięki OSINT, przez podmioty praktykujące szary i czarny wywiad, mogą służyć jako dobre informacje naprowadzające.

OSINT – niebezpieczeństwa białego wywiadu

Niestety te umiejętności, są niczym przysłowiowy kij, a ten ma dwa końce. Również umiejętności OSINT w nieodpowiednich rękach mogą być wykorzystywane w sposób społecznie szkodliwy. Poza dobrze zaplanowaną dezinformacją, mam na myśli wykorzystywanie białego wywiadu przez przestępców. Osoby mające złe intencje, często posługują się socjotechniką. OSINT świetnie nadaje się do przygotowywania ataków socjotechnicznych. Niestety, powszechny sposób bycia, lekceważenie prywatności i bezpieczeństwa sprawia, że oszustwa i wyłudzenia w dzisiejszych czasach są plagą. Dzięki mediom społecznościowym i zachowaniu niektórych osób, przestępcy mają ułatwione zadanie w przygotowywaniu ataków. Informacje jakie przestępcy mogą uzyskać za pomocą białego wywiadu to m.in.:

• lokalizacja nieruchomości;
• adres zamieszkania;
• powiązania osobowe i rodzinne;
• schematy organizacyjne;
• miejsce spędzania wolnego czasu i hobby;
• historia osoby lub firmy;
• wykształcenie;
• miejsce pracy i stanowisko;
• przynależność do organizacji i klubów;
• sytuacja finansowa;
• wykorzystywany sprzęt i oprogramowanie;
• zwyczaje osób i firm;

Na szczególne zwrócenie uwagi zasługuje temat udostępniania zdjęć własnego potomstwa. Niektórzy rodzice wrzucają zdjęcia lub filmy z bardzo skąpo ubranymi lub nawet całkowicie pozbawionymi odzienia potomkami. Nigdy nie wiesz co w głowie ma Twój sąsiad lub inne osoby mające dostęp do treści na Twoim profilu i jakie myśli i zachowania można w ten sposób wzbudzić. Mało tego, czasem z treści umieszczanych w sieciach społecznościowych osoby trzecie, łatwo mogą wywnioskować gdzie dzieci chodzą do szkoły czy na zajęcia poza lekcyjne. Pomyśl zawsze kilka razy nad tym, co udostępniasz w Internecie.

A to tylko niektóre z wielu informacji jakie można pozyskać przy pomocy białego wywiadu. OSINT i jego możliwości może być wykorzystywany zarówno przeciwko osobom prywatnym, jak i podmiotom gospodarczym. Kompilacja różnego rodzaju danych może stanowić duże zagrożenie w rękach socjotechnika.

Czy biały wywiad OSINT jest legalny?

Tak, biały wywiad jest legalny. Nie oznacza to jednak, że wszystkie informacje można dystrybuować dowolnie. Jawność informacji wynika w tym przypadku z woli publikującego. Jednak zdarzają się sytuacje, gdy podczas działań OSINT docieramy do zdjęć opublikowanych z naruszeniem czyichś praw osobistych lub majątkowych, naruszających czyjąś godność. Bywają także treści naruszające tajemnicę korespondencji. Przy dalszym kolportażu informacji np. realizując wywiad konkurencyjny, należy mieć to na uwadze.

OSINT i sztuczna inteligencja

Uczenie maszynowe, sztuczna inteligencja i rozwój technologii zmienia metody OSINT na całym świecie, każdego roku pokazują się ciekawe narzędzia pomagające w pracy wywiadowczej. Dziś OSINT oparty w dużej mierze o Internet i aplikacje, niegdyś dobrze miał się całkowicie offline. Algorytmy sztucznej inteligencji mogą znacznie szybciej i sprawniej przeszukiwać i analizować duże ilości danych. AI może mieć także przewagę podczas wyszukiwania różnego typu zależności. Oczywiście jak w większości przypadków, AI powinno być tylko narzędziem wspomagającym pracę analityka.

Narzędzia OSINT – czego używa się do realizacji działań białego wywiadu

Narzędzia białego wywiadu to kolejny istotny temat, automatyzacja działań przydaje się również w OSINT. Jedne narzędzia pojawiają się, inne przestają funkcjonować po jakimś czasie, więc nie ma sensu wymieniać ich zbyt wielu. Dlatego wymienię narzędzia, które funkcjonują już dłuższy czas i są dość popularne na całym świecie. Pamiętaj jednak, że jest ich dużo więcej, a ich dobór zależny jest od potrzeb osoby zbierającej informacje.

Google hacking i wyszukiwarki internetowe

Wyszukiwarki internetowe, na czele z Google, to podstawowe narzędzia używane w OSINT. Często pozyskane w ten sposób informacje, stanowią punkt wyjścia do bardziej zaawansowanych działań w ramach białego wywiadu. Wyszukiwarki dają olbrzymie możliwości filtrowania wyników w pożądany przez szukającego sposób. W przypadku Google funkcjonuje nawet termin Google hacking, odnoszący się właśnie do umiejętności tworzenia odpowiednich zapytań w tej wyszukiwarce. Użytecznym narzędziem pomagającym w analizach jest wyszukiwanie obrazem, dostępne również na poziomie różnych wyszukiwarek internetowych.

Mapy Google, zdjęcia satelitarne i street view

Mapy Google i inne zasoby satelitarne wraz z funkcjami street view to również jedno z podstawowych narzędzi dających duże możliwości. Pracują na nich nie tylko analitycy wojenni, ale także osoby zajmujące się sprawami gospodarczymi, poszukiwaniem osób i inni.

Narzędzia do analizy metadanych

Metadane bywają kopalnią wiedzy dla analityków białego wywiadu. Jednak należy pamiętać, że dane te mogą być modyfikowane celowo, przez co śledztwo OSINT może zostać celowo skierowane na niepoprawny tor.

Narzędzia do walidacji adresów e-mail

Narzędzia do walidacji, inaczej weryfikacji, adresów mailowych to kolejny przydatny i pożyteczny w życiu wywiadowcy instrument. Przydaje to się w określonym typie spraw.

Maltego

Maltego to narzędzie od firmy Paterva. Pozwala katalogować, analizować, oceniać i łączyć dane. Generalnie dość mocno przyspiesza i upraszcza pracę analityka.

Foca

Foca – Fingerprinting Organizations with Collected Archives. Jest to narzędzie m.in. pobierające pliki i metadane ze stron internetowych.